Ostalo

Šahovski besmrtnici (2): Šampion kojeg niko nije volio

Vilhelm Štajnic je rođen, po nekim izvorima, 14. maja 1836. u Pragu.

Vilhelm Štajnic
FOTO: DRUŠTVENE MREŽE

Sa 12 godina je počeo da igra šah zbog kojeg je kasnije napustio Politehnički fakultet u Beču.

Na klupskom prvenstvu 1861. pobjeđuje sa 30 poena iz 31 partije, da bi tokom sljedeće četiri godine dokazao nadmoć nad engleskim igračima. Pobjeda nad Adolfom Andersenom i šesto mjesto na turniru u Londonu 1868. obezbijedili su mu ponudu ostrvljana da u njihovoj zemlji živi kao profesionalac, što on objeručke prihvata.

Rekord odlijevao 98 godina

Slijedi trijumf u Beču 1873, na kojem je ostvario 16 uzastopnih pobjeda i taj rekord tek 98 godina kasnije (!) uspijeva da nadmaši fenomenalni Robert Džejms Fišer. U naednih 10 godina Štajnic pravi dvije velike pauze od ukupno šest i po godina, ali se to nije odrazilo na njegovu formu, jer je takva praksa u to vrijeme bila uobičajena bzog slabije konkurencije i manjeg broja turnira.

Kao pravi šampion, Štajnic 1889. godine bira najtežeg protivnika, Rusa Mihaila Ivanoviča Čigorina, koga u Havani pobjeđuje sa 10:6, uz jedan remi. Iako je sljedeće godine skromnim trijumfom nad Isidorom Gunsbergom od 6:4 ponovo odbranio titulu, bilo je očigledno, kako je to rekao Zigbert Taraš, da „Gunsberg nije savladao Štajnica, ali je pokazao da se on može pobijediti“.

Štajnic gubi titulu

Iskustva iz ovog meča ne koristi Čigorin, koji po drugi put 1892. godine, gubi od Štajnica, ovog puta sa 8:10, nakon previda u posljednjoj partiji. Ostarjeli šampion napokon popušta pod naletima 32 godine mlađeg (apsolutni rekord u razlici u godinama u mečevima za titulu) Emanuela Laskera, 1894. u meču igranom u Njujorku, Filadelfiji i Montrealu. Nakon 10:5 Laskeru kao pobjedniku pripada 2.250, a Štajnicu samo 750 funti.

Posljednji pokušaj Štajnica da se „održi u sedlu“ predstavljao je revanš meč u Moskvi, dvije godine kasnije, ali nakon 2:10 dovoljno govore njegove riječi: „Meč je završen, iluzije su završene, život je završen“.

U privatnom životu govorio je ono što misli (vječnom će ostati nejgova izreka: „Ljudski um je ograničen, ali glupost nije“), a zbog svoje poslovične razdražljivosti gubio je jednog po jednog prijatelja.

Utemeljivač modernog šaha

Štajnic je prvi čovjek koji je postavio šahovske principe na naučnoj osnovi zbog čega ga savremeni majstori smatraju utemeljivačem modernog šaha.

U njegovo vrijeme takvi principi su nailazili na nerazumijevanje, pa se, bez obzira na devet prvih mjesta na 20 odigranih turnira i 29 pobjeda u 31 meču, često citiralo mišljenje Henrija Birda: „Stavite sve šahovske figure u šešir, dobro ih izmiješajte i zatim sa visine od dvije stope bacite na šahovsku tablu i dobićete Štajnicov stil igre“!

Veliki broj odbrana titula u kratkom vremenskom intervalu pokazali su da prvi svjetski šampion nije želio, ili nije umio, da finansijski iskoristi svoju titulu. Štajnic je zauvijek sklopio oči 12. avgusta 1900. u Njujorku nakon srčanog udara, višemjesečnog boravka u duševnoj bolnici i sa samo jednim dolarom u džepu.

Štajnic – Bardeleben

Hestings 1895.

Bijeli igra i dobija

pozicija iz partije Štajnic - Bardeleben
FOTO: SRPSKAINFO

22. Txe7+!

Jednostavno je dobijalo i 22. Sh7.

22. … Kf8

Top se ne može uzeti damom, koja je preopterećena, a na 22. … Kxe7 ide 23. Te1+ Kd6 24. Db4+ Kc7 25. Se6+ Kb8 26. Df4+ Tc7 27. Sxc7.

23. Tf7+ Kg8 24. Tg7+ Kh8

Na 24. … Kf8 25. Sxh7+ Kxg7 26. Dxd7+.

25. Txh7+

Protivnik je napustio salu ne čestitavši protivniku na pobjedi!

Štajnic je gledaocima pokazao kako bi partija dalje tekla: 25. … Kg8 26. Tg7+ Kh8 27. Dh4+ Kxg7 28. Dh7+ Kf8 29. Dh8+ Ke7 30. Dg7+ Ke8 31. Dg8+ Ke7 32. Df7+ Kd8 33. Df8+ De8 34. Sf7+ Kd7 35. Dd6#

(Nastaviće se)

Raniji tekstovi:

(VIDEO) Šahovski besmrtnici (1): Navijači finansirali prvi meč za titulu

Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu