Ostalo

Šahovski besmrtnici (11): Patrijarh ruskog šaha

Na svojoj dači u Podmoskovlju imam četiri lovorova vijenca; peti je već dotrajao jer je prošlo mnogo vremena od 1948, kada sam prvi put postao šampion svijeta.

Mihail Botvinik
FOTO: DRUŠTVENE MREŽE

Rekao je to Mihail Botvinik i potom slikovito opisao atmosferu za vrijeme svojih mečeva za titulu prvaka svijeta.

– Jedan od tih vijenaca je malen za mene s obzirom da je pravljen za Davida Bronštajna u trenucima kada je 1951. izgledalo da će me pobijediti u meču. Ja sam ipak zadržao titulu poslije 12:12. Drugi vijenac je prevelik za mene; pravljen je za Vasju Smislova, dok je treći srednje veličine. Bio je naimjenjen Mihailu Talju – duhovito je rekao Botvinik.

Metodičnost u pripremama

Ogromna volja i vojnička samodisciplina omogućili su Botviniku da, ne računajući prekide, vlada punih 13 godina crno-bijelim svijetom iako kao šampion, zanimljivo je, nije dobio niti jedan meč! Tri poraza i dva neriješena ishoda (Bronštajn 1951. i Smislov 1954.) možda su rezultat komoditeta ali metodičnost u pripremama nakon dva gubitka titule omogućila mu je velike povratke na šahovsku scenu, čime je nadmašio i Aleksandra Aljehina.

partija Botvinik - Sabo
FOTO: GFHUND/WIKIPEDIA

Prvi put Botvinik se okitio lovorovim vijencem nakon ubjedljive pobjede na Turniru petorice, održanom u Hagu i Moskvi. Bilo je to vrijeme neposredno po Aljehinovoj smrti, koja je, izgleda, otklonila sve nedoumice oko toga kako legalno svrgnuti legalnog šampiona. Tituli „patrijarha ruskog šaha“ nije se imalo šta prigovoriti, pogotovo što je već u dva navrata, 1938. i 1946, uspješno stupao u kontakt s Aljehinom zbog pregovora o meču.

Aljehinova smrt zapravo predstavlja prekretnicu u organizaciji svjetskih prvenstava. Vrhovna šahovska institucija, FIDE, iako osnovana još 1924. godine, tek od 1946. uspijeva da oduzme šampionima neograničeno pravo na biranje izazivača i preuzme kontrolu nad sistemom takmičenja, uvodeći prvo turnir, a zatim i mečeve kandidata. Botvinik je, uzgred, dobio i pravo na revanš meč u slučaju poraza, a to pravo mu, nakon neuspjeha u prvim mečevima sa Smislovom (1957. – 9½:12½) i Taljem (1960. – 8½:12½), te trijumfa nad istim protivnicima 1958. (12½:10½) i 1961. (13:8), biva na prijedlog zapadnonjemačke federacije oduzeto.

Osam mečeva za titulu

Tadašnji sistem takmičenja okvalifikovao je nepravednim, otvoreno govoreći još od 1949. da izazivač ne bi smio da porazom u meču za titulu prvaka gubi sva prava i da ponovo kreće u novi mukotrpni trogodišnji ciklus. Iz tog razloga je odlučio da poslije poraza od Tigrana Petrosjana, 1963. u Moskvi, sa 9½:12½ odustane od pokušaja da povrati titulu.

Slično Emanuelu Laskeru, odigrao je osam mečeva za šampiona svijeta ali u upola kraćem vremenskom razdoblju. Uprkos dugotrajnim pauzama, kod Botvinika se nije primjećivao značajniji pad forme. Mečeve je gubio uglavnom zbog nedovoljnog poznavanja protivnika, koje je za vrijeme partije tretirao kao smrtne neprijatelje, ali je nakon pomnih analiza u tišini svog kabineta uspijevao da uđe u njihovu dušu.

Sprovedene pripreme uvijek su urodile plodom, djelimično i zato što je zbog urođene opreznosti (nije se povjeravao ni najbližim kolegama), nagađalo se, na neki način obavezivao sparing partnere na ćutanje, ne pružajući im čak ni zadovoljstvo zajedničke analize na kraju odigrane trening partije.

Botvinik – Keres

Hag 1948.

Bijeli igra i dobija

pozicija iz partije Botvinik - Keres
FOTO: SRPSKAINFO

1. Txg7+! Kxg7 2. Sh5+ Kg6

Završnica je izgubljena nakon: 2. … Kh8 3. Sxf6 De5 4. Lb2 Dxd4+ 5. Lxd4 Kg7 6. Sxd7+ Kh6 7. Sf6.

3. De3

1:0

(Nastaviće se)

Raniji tekstovi:

(VIDEO) Šahovski besmrtnici (1): Navijači finansirali prvi meč za titulu

Šahovski besmrtnici (2): Šampion kojeg niko nije volio

(VIDEO) Šahovski besmrtnici (3): Filozof sa istančanim ukusom

Šahovski besmrtnici (4): Mikelanđelo šahovskog svijeta

(VIDEO) Šahovski besmrtnici (5): Nepodnošljiva lakoća pobjeđivanja

Šahovski besmrtnici (6): Pijanista koji je slamao ženska srca

Šahovski besmrtnici (7): Kolaboracijom platio slobodu svoje supruge

Šahovski besmrtnici (8): Fascinantan povratak otpisanog šampiona

Šahovski besmrtnici (9): Međučin u Aljehinovoj vladavini

Šahovski besmrtnici (10): Čovjek koji je otjerao Fišera iz šaha

Najnovije vijesti Srpskainfo i na Viberu